Anksiyete yaşadığınızı nasıl fark edersiniz?

Anksiyete, gerilim, korku ve endişe hisleriyle ilişkili psikolojik bir problemdir. Belirli düzeyde kaygı, modern yaşamın normal bir özelliği olsa da aşırı kaygı son derece tatsız olabilir ve uzun vadede fiziksel ve ruhsal sağlık için zararlı olabilir.  

Anksiyete; kişinin fiziksel ve psikolojik iyi olma hissinin birçok yönünü birden etkileyebildiğinden ve kaygıyla ilişkili olduğu anlaşılmayan incelikli yollardan oluştuğunda, anksiyetenin belirtilerinden muzdaripken ayırt etmek zor olabilir. Aşırı anksiyetenin fiziksel ve psikolojik belirtilerinin yanı sıra, anksiyete atakları olarak adlandırılan yoğun ve karşı konulmaz krizleri fark etmek, yaşamınızda anksiyetenin rolünü anlamak için çok önemlidir. 
 

Anksiyete yaşadığınızı anlamak için yöntemler 

Yöntem 1: Psikolojik belirtileri fark etmek 

1. Yoğun ve aşırı endişe yaşadığınız zamanları izleyin 

Anksiyetenin belki de en karakteristik özelliği, uzun süreli veya yoğun gerginlik ve korku hissidir. Anksiyeteden muzdarip kişiler, endişe edecek belli bir şey olmadığında dahi, sıklıkla kendilerini durmadan endişe ederken bulurlar. Endişeye sıklıkla fiziksel gerilim ve titreme eşlik eder. Anksiyete, ayrıca kötümser bir bakış açısıyla ve endişeye neden olan durumdaki olabilecek en kötü durumun öngörülmesiyle karakterizedir. 
 

2. Boşluk veya gerçek dışı olma hislerini ayırt edin 

Anksiyeteden muzdarip kişi için anksiyetesinin taştığı durumlarla ilişkili en tuhaf hisler kopukluk veya gerçekdışı olma hissidir. Buna benzer durumlarda, diğerlerinden ve etrafınızdaki dünyadan tamamen koptuğunu hissedersiniz, kendinizi herhangi bir şey yapmak için motivasyonsuz bulabilirsiniz.  

Örneğin, yoğun bir anksiyete yaşantısından sonra, sanki şalterini indirmişsiniz gibi duygularınızın ve motivasyonlarınızın yok olduğu hissine kapılabilirsiniz. 
 

3. Korku veya panik durumlarını fark edin 

Panik veya korku yaşamınızdaki gerçek bir durumla ilişkili olabileceği gibi ölüm veya kontrolünü kaybetmeye dair bir korku olarak tezahür edebilir. Korkunun tanımlayabileceğiniz bir kaynağı olmayabilir. Bu korku, kontrol etmenin ve başkalarının rahat etmesinin zorlaştığı, en kaygı verici anksiyete belirtilerinden biri haline gelir.  

Stresli ve zor durumlardaysa- sosyal, finansal veya işle ilgili olarak, bunlarla boğuşmakta ve sorunlarınızla başa çıkamayacağınızı hissetmenize neden olan- aşırı anksiyetenin etkilerini yaşıyor olabilirsiniz. 

Bazen sizin veya size yakın birinin ölümüne dair düşüncelerle birlikte sıkıntı yaşamak normaldir. Ancak bu düşünceler, dikkatinizi önemli aktivitelerden alıkoyacak veya uykunuzu engelleyecek sıklıkta ve yoğunlukta olmaya başladıysa, sağlıksız düzeyde bir anksiyete yaşadığınızın işareti olabilir. 
 

4. Ruh halinize dikkat edin 

Anksiyete belirtileri, özellikle sık ve şiddetli olduğunda baş etmesi zor olabilir. Gerginlik bir sonuç olarak; işte, okulda ve kişisel ilişkilerde sakin veya mutlu bir ruh halini sürdürmeyi ve sosyal yaşamda keyif almayı zorlaştırabilir. 

Anksiyete yaşayan kişiler, kendilerini genellikle huzursuz hissettiklerinden, sosyal etkileşimlere konsantre olma ve katılmada zorluk çekerler. 
 

5. Kaçınma davranışlarına dikkat edin 

Anksiyete ataklarını düzenli olarak yaşayan kişiler, geçmişte kendileri için stres veya anksiyeteye sebep olmuş durumlardan kaçınırlar. Stresle ilişkilendirdiğiniz durumlara girmeyi çok zor buluyorsanız veya sık sık bu tür durumlardan kaçınmak için önemli adımlar atmanız gerektiğini düşünüyorsanız, bu durum sağlıksız düzeyde anksiyete yaşadığınızı gösterebilir.  

Örneğin; sık sık okul çalışmalarını, mesleki sorumlulukları veya sosyal etkileşimleri, bu tür faaliyetlerin neden olduğu strese maruz kalmaktan korktuğunuz için erteliyorsanız aşırı anksiyetenin etkilerini yaşıyor olabilirsiniz. 
 

6. Alkol ve madde bağımlılığı konusunda tedbirli olun 

Kronik anksiyete yaşayan kişiler arasında, belirtilerin şiddetini azaltmak için reçetesiz ilaç veya alkol kullanım yaygındır. Anksiyete ile ilişkinizde alkol veya maddenin oynadığı rol konusunda kendinize karşı dürüst olmalısınız. Alkol veya madde kullanımının sizin kontrolünüz dışında olduğunu ve sizin için zararlı olduğunu düşünüyorsanız, sağlığınızı etkilemeden önce bu sorunla başa çıkmanıza yardımcı olacak arkadaşlarınıza, sevdiklerine veya sağlık profesyonellerine ulaşmanız önemlidir. 
 

Yöntem 2: Fiziksel belirtileri fark etme 

1. Açıklanamayan rahatsızlık ve ağrıya dikkat edin  

Mide bulantısı, baş ağrısı, baş dönmesi ve kas ağrısı anksiyetenin yaygın belirtileridir. Bu tür rahatsızlıkları düzenli olarak yaşıyorsanız ve gidermek istediğinizde standart yöntemler etkisiz kalıyorsa, bu durum aşırı anksiyete yaşadığınızın işareti olabilir. 
 

2. Fiziksel gerginlik işaretlerine dikkat edin  

Bedende genellikle, psikolojik zorlanmalar -kas gerginliği, hızlı kalp atışı ve nefes alma, titreme ve nefes darlığı gibi belirtilerle- fiziksel olarak kendini gösterir. Bu türden fiziksel gerginlik, özellikle de şiddetli egzersiz gibi psikolojik olmayan bir nedenin yokluğunda, anksiyete belirtisi olabilir. 

Dişlerinizi gıcırdatmak, çenenizi kenetlemek, ellerinizi ve ayaklarınızı kıpırdatmak gibi huzursuz eden davranışlar, anksiyeteye bağlı fiziksel gerginlik yaşadığınızın işaretleri olabilir. 
 

3. Uyku düzeninizdeki değişimlerin farkında olun  

Anksiyetenin genellikle ne kadar iyi uyuduğunuz, uykunuzu ne kadar aldığınız ve uyuduktan sonra ne kadar enerjik uyandığınız konusunda, fark edilir bir etkisi vardır. Fazla uyumak ve insomnia (uykuya dalmak ve uykuda kalmada yaşanan sürekli problem), her ikisi de yaygın anksiyete belirtileridir. Endişe etmekten kaçmak için kasten fazla uyumak ya da aşırı aktif, endişe verici bir zihnin uykudan uzak tutması, her iki durumda anksiyete yaşayan kişiler için klasik problemlerdir. 
 

4. Sindiriminizi izleyin 

Sindirim sisteminiz, anksiyete yaşantısı gibi psikolojik değişimler de dahil olmak üzere fizyolojinizdeki değişikliklere çok duyarlıdır. Anksiyete çoğunlukla, sık görülen mide bulantısı kadar, sık idrara çıkma veya ishal ile de ilişkilidir. 

Anksiyete yaşayan birçok kişi, stresli bir durumla bağlantılı olarak midede sık veya sabit bir kusacak gibi olma hissi yaşarlar.  
 

5. İştahınız ve vücut ağırlığınızdaki dalgalanmaların farkında olun  

Anksiyete genellikle ne yemek istediğiniz ve ne kadar yemek istediğinizi etkiler. Genellikle aç olmadığınızı veya sadece yemek yemeye motive olmadığını fark ederseniz, bu anksiyetenin işareti olabilir. Tersine, özellikle endişeden uzaklaşmak için sık sık ve aşırı yemek de anksiyetenin bir görünümü olabilir. 
 

Yöntem 3: Anksiyete ataklarını izleme 

1. Kartopu gibi büyüyen veya taşan endişeli durumları izleyin 

Anksiyete atakları yaşayan kişi için, anksiyete ile ilgili endişe ve korkular kartopuna dönüşebilir. Bu şekilde, her şeyden etkilenebilecek hassasiyete sebep olarak kişiyi acı çektiği, paniklediği ve neler olup bittiğini analiz edemediği bir noktaya getirebilir. Bu gibi durumlar, genellikle oldukça stres veren olaylar veya durumlar sonrasında ortaya çıkar ve son derece nahoş ve sersemletici olup birkaç dakikadan, saatlere, hatta günlere yayılabilir. 
 

2. Yoğun fiziksel gerilim ve rahatsızlığı izleyin 

Anksiyete atakları yaşayan kişi, genellikle nefes darlığı veya hızlı, düzensiz kalp atışı hisleriyle birlikte, beden ısısında ani düşüş ve yükselmeler (sıcak veya soğuk basmaları) deneyimler.  
 

3. Takıntılı düşüncelerin farkında olun  

Anksiyete ataklarına sıklıkla, bir problem, endişe veya stresli bir durumla ilişkili olarak yoğun, istenmeyen düşünceler olan takıntılı düşünceler eşlik eder. Anksiyete atağı sırasında, bu düşünceler, başka bir şeye odaklanmasını zorlaştıracak veya imkansız kılacak şekilde, kişiyi içine çekmiş gibi görünebilir. 

Bu obsesif düşünceler, kişinin yaşamındaki somut bir problemle ilişkili olabileceği gibi, daha soyut da olabilirler. Örneğin, takıntı kişinin rahatsız edici bir görüntü veya ses üzerinde odaklanarak, başka bir şey düşünmesini engelleyecek şekilde zihninde sıkışıp kalabilir. 
 

4. Sağlık profesyoneline danışın  

Anksiyete atakları acı verici ve çoğunlukla zayıflatıcıdır. Düzenli, yoğun anksiyete ile ilişkili fiziksel ve duygusal gerginliğin, uzun vadede sağlığınız üzerinde de etkileri olabilir. Anksiyete ile mücadele ediyorsanız, bir tıp doktoru, psikiyatrist veya psikolog ile belirtileriniz ve anksiyetenizle ilgili olası terapilerle ilgili konuşmalısınız. Başkalarından yardım isteyeceğiniz basit bir adım, belirtilerinizi hafifletmeye yardımcı olabilir ve daha az stresli yaşam için yola çıkmanızı sağlayabilir. 
 

Kaynakça: WikiHow 
Çeviri: Yaşantı Psikoloji 

 

Uzman Psikolog Filiz Koçak