İlişkilerde sağlıklı tartışma nasıl olmalı?

Romantik ilişkilerde anlaşmazlıklar ve tartışmalar birçok kişilerarası ilişkide olduğu gibi hayatın bir parçasıdır. Birlikte hayatı paylaşan ve çok fazla zaman geçiren iki kişinin zaman zaman karşıt görüşe sahip olması oldukça doğaldır.

Yaşanılan görüş ayrılığının sebebi bazen gündelik daha basit konular olabildiği gibi daha temel konular da olabilir. İlişkinin dinamiğini ve çiftlerin kendi ilişkilerine bakış açılarını etkileyen unsurların başında ise bu tartışmaların nasıl çözüldüğü gelir. 

Partnerinizle fikir ayrılığı yaşayıp tartışmanız ilişkinizde büyük bir sorunun varlığına işaret etmeyebilir. Aslında, bu tartışmalar ve fikir ayrılıkları çözülürken doğru iletişim kanalları kullanılırsa yaşanılan bu tartışmalar ilişkinin gelişimine de katkıda bulunur.

Tartışmalar farklı fikirlere sahip kişilerin ortak bir yolu bulmaları sebebi ile bir taraftan yararlıdır. Bu sebeple, önemli olan çatışmalar ile yıkıcı değil yapıcı bir şekilde başa çıkabilmektir.

Bir tartışmanın sonucunda gelinen nokta her iki taraf için de çözüm yolu olduğu bir nokta olmalıdır. Diğer taraftan, küçük görünen sebepler ile başlayan ve büyük kavgalara dönüşen tartışmalar da çiftler arasında yaşanmaktadır. Tartışmalar her iki tarafın yararını gözetecek şekilde değil de kazanılması gereken bir mücadeleye dönüşebilir. Böyle durumlarda ilişkideki çatışmalar çözülmediği gibi çiftlerin ilişki doyumu da azalabilir.  Çeşitli olumsuzluklar yaşanabilir fakat ilişkide olumsuzlukların ya da fikir ayrılıklarının çözüme kavuşturulması kadar bunu dile getirilişi ve çözme biçimi de önemlidir. Bu nedenle ilişkide tartışmaların sağlıklı ilerlemesi ilişkinin en temel dinamiklerindendir.

Sağlıklı sonlanan tartışmaların olumlu tarafları

1. Partneri ile fikir ayrılığı yaşayan kişiler farklı düşündüğü noktayı partneri ile paylaşınca gerginlik azalabilir.
2. Anlaşmanın çözümü için partnerinin çabasını görmek ilişkiye dair olumlu inancın güçlenmesini sağlar.
3. Aile içinde çocukların önünde yapılan ve iletişim açısından güçlü bir tartışma çocukların da problem çözme becerilerinin gelişmesini sağlayabilir.
4. Partneri tarafından iş birlikçi bir yaklaşım gören kişinin partnerine yakınlığı artabilir.

İlişkilerde sağlıklı tartışmalar nasıl olur ?

Çiftler birbirilerini suçlamamaya gayret ederler.

Tartışma sırasında çiftlerin birbirini suçlaması öncelikli olarak tartışmanın eksenini kaydırarak kişinin suçlandığı konu hakkında açıklama yapmasına sebep olabilir. Küçük bir sebeple başlayan bazı tartışmalar suçlamalar ile büyük öfke krizlerine dönüşebilir. Tartışmaların ekseninin değişip birer şikayet oturumuna dönüşmemesi için sağlıklı tartışan çiftler suçlamalardan uzak durmaya özen gösterirler. Tartışmanın suçlama ile değil, her iki tarafında mutlu olacağı bir sonuç elde etmeyi amaçlarlar.

Genellemeler yapmayıp, tartışılan noktaya odaklanırlar.

Tartışma sırasında partnerinize ait olumsuz genellemeler yapmak partnerinizin kendini savunmaya geçmesine sebep olur. Bunun yanı sıra, problemin çözümünden ziyade sorunun genel olduğunun altını çizmiş olursunuz. Böyle olumsuz genellemeler ile partnerinizin olumlu davranışlarını görmezden gelmeniz onun olumlu davranışlarını sürdürmeye dair motivasyonunu da olumsuz etkiler. Olumsuz genellemeler yerine daha sorunun olmadığı ve tartıştığınız konunun yaşanmadığı olumlu anıları örneklendirerek onların siz de bıraktığı olumlu duygulardan bahsedebilirsiniz.

Partnerinin kişilik özelliklerine dair küçümseyici yorum yapmazlar.

Yaşanılan tartışma partnerlerden birinin bir kişilik özelliği ile ilişki olabilir. Böyle durumlar olsa bile yaşanılan tartışmanın hedef konusundan bağımsız olarak partnerinizin kişilik özelliğinin olumsuz tarafının altını çizmek, tartışmayı çözüm odaklı olmaktan çıkartır.

Örneğin, çiftlerden biri eşinin ev işlerinde kendisine yeterince yardımcı olmadığını ifade ediyor. Eşini temizlik konusunda çok fazla hassas bulan karşı taraf ise ‘ sen takıntılısın’ gibi bir cevap verdiğinde tartışmanın şiddet artmış ve çerçevesi değişmiş olacaktır. Burada karşı tarafı savunmaya davet etmiş olacaktır. Daha yapıcı bir ifade ile kişi kendi rahatsızlığının altını çizerek belirtmelidir. Partnerlerini suçlamadan kendi duygu ve düşüncelerini ifade ederler. Aşağılamadan, küçümseyen sözcüklerden, omuz silkmek, kafa sallamak ya da alaycı gülmek gibi sözsüz fakat olumsuz mesajlardan uzak dururlar.

‘Nasıl’ konuştuklarına dikkat ederler

Ses tonunun yükselmeye başlaması öfkelendiğimiz ve kavgaya hazır olduğumuz mesajını içerebilir. Sağlıklı tartışmalarda çiftler ses tonlarını kontrol ederek, ölçülü bir ses tonu ile, bağırmaktan uzak bir iletişim kurarlar. Tartışmanın ‘ nasıl’ yapıldığı da tartışmanın yoğunluğunu ve sürecini etkiler.

Daha önceki konulara dağılmazlar

Tartışma konusundan uzaklaşmaksızın, fikir ayrılığı yaşanılan konuyu derinlemesine incelemek tartışmanın odağını kaydırmaz. Tartışmanın işlevsel ilerlemesini amaçlayan çiftler tartışılan ana konu ekseninde kalmaya gayret ederler.  Kişilerin tartışma anında kalmalarına ve birbirlerini daha iyi anlamalarına yardımcı olur. Herhangi bir konu ile başlayan tartışma her iki tarafında ilişkinin genelinde veya öncesinde yaşadığı birçok şikayetten bahsetmeye başlaması tartışmanın çözülmesini zorlaştırır.

Böylece, tartışma konusunun tam olarak anlaşılarak çözüme kavuşturulması zorlaşır. Tıpkı kişisel hayatımızda yaşadığımız problemler ile baş ederken adım adım gitmek nasıl faydalı ise ilişkilerde de bu durum geçerlidir. Birden çok konunun tek bir tartışmaya sürüklenmesi çiftlerin ilişkilerine dair olan güven inancını ve ilişki doyumunu olumsuz etkileyebilir.

Yalnızca dinlemeye değil, çok iyi anlamaya özen gösterirler

Tartışmaları sağlıklı yürüten çiftler partnerinin konuşmasını kendisine konuşma sırasının gelmesini beklercesine değil aktif bir şekilde dinlerler. Partnerlerin aktif bir şekilde dinlendiğinden emin olmaları söylediklerinin karşı taraf için değerli olduğu düşüncesini pekiştirir. Zaman zaman partnerler doğru anlayıp anlamadıklarını kontrol etmek veya emin olmak adına söylediklerini yansıtabilir. Yani, kendisini ifade eden konuşan kişinin söylediklerini kendi kelimeleri ile ve anladığı şekilde özetleyerek teyit etmesini isteyebilir.

Aksi takdirde, partneri bölmek hem tartışma sırasında gerilimi arttıran bir durumdur hem de partnerinizin kendini ifade etme alanını çiğnemiş olursunuz. Zaman zaman çiftler aynı konuyu daha önce de tartışmış olduklarından partnerinin söyleyeceklerini tahmin ederek dinlememeyi tercih edebilir. Aynı konu ve aynı yorum dahi olsa partnerinizin bunu yinelemek istiyorsa buna ihtiyaç duyuyor demektir. Tekrarlayıcı konu ve ifadeler de olsa dikkatinizi ona verdiğinden emin olması tartışmanın daha sağlıklı ilerlemesini sağlar.  

Tartışmaya ara verebilirler

Tartışmanın gittikçe büyüdüğü ve olumsuz bir yöne doğru ilerlediği durumların farkında olurlar. Tartışmanın hararetli ilerlediğini, olumsuz davranışlar ve sözler kullanılmaya başlandığının farkında olup tartışmaya soluklanıp sakinleşmek için ara verebilirler. Önemli olan tartışılan konuya geri dönmektir. Her iki tarafın da belirsizlik hissetmemesi için tartışmaya devam edeceğiniz ortak bir zaman belirlenebilir. Tartışmanın hararetlendiği ve yükseldiği noktada tartışmaya mola vermek önemlidir fakat partnerlerden birini sorunun üstünün kapatıldığını düşünülmemesi için ortak hareket etmek gerekir.

Eğer çocukları olan bir çiftse her bir tartışmada çocuklarına da örnek olduklarını bilirler.

Çocuklar problem çözme becerilerini kazanırken ebeveynlerinin davranış örüntülerini örnek alırlar. Bu nedenle, anne ve babanın çatışma karşısında nasıl davrandığı çocuğun da karşılaşacağı çatışmalarda izleyeceği yolun temelini oluşturur. Sağlıklı iletişim becerileri ile problem çözme becerileri olan ebeveynlerin çocukları için de daha iyi bir örnek olacağını bilirler.

Sonuç olarak, çiftler sorunları saygı çerçevesinde konuşup çözüme kavuşturmak için gayret ederlerse her iki taraf da duyulduğunu ve anlaşıldığını hissederse, çatışmalar sağlıklı bir şekilde çözüme kavuşmuş olur.  

Yaşantı Psikoloji