Ergen Ebeveyni Olmak

Günümüzde ergen bir çocuk ebeveyni olmak birçoğumuzun karşı karşıya olduğu bir durumdur. Ebeveyn olmak başlı başına ağır bir sorumlulukken, bazı ayrı çiftlerin tek başına çocuk büyütmenin sorumluluğunu üstlenmiş olmasının yanı sıra bir de ergenlik telaşı karşılıklı iki tarafı zorlayıcı bir hal alıyor. Bazılarının "biz arkadaş gibiyiz" dediğini duyar gibi oluyorum. Fakat çocuğumuzun o dönemde bir arkadaştan çok yol gösterici bir rehbere yani "ebeveyne" ihtiyacı olduğunu bilmemiz gerekiyor. Çünkü savunmasız dönemden, savunma yapacağı kendini bir birey olarak kanıtlayıcı döneme geçişi çocuğumuz için yeterince zor bir dönemken, gerçek ve fikirlerine güvendiği yol gösterici bir rehbere yani ebeveyne ihtiyacı artacaktır. Öncelikle bizim çocuğumuzu bir birey olarak kabul etmemiz gerekir. Ardından çocuğumuza kendi değişimini kendine kabul ettirirken yol gösterebiliriz. Arkadaş gibi olmayalım evet ama yaptırımcı bir tavır sergilemek de özgüveninin gelişiminde sorun olacaktır. Hakkındaki kararları alırken "Yapamazsın" gibi yaptırım kelimeleri onun kendi kendine karar alabilme yetisini elinden almamız demektir.

Ergenlik çatışması nasıl çözülür?

"Ben de ergen oldum." Evet, siz de, biz de, hepimiz ergen olduk ama koşullar, çevre ve şartlar değişti. En önemlisi çocuğumuz bize ait bir eşya değil istediğimiz, güzel olduğunu düşündüğümüz bir yere alıp koyamayız. Sevgimizi sadece bizim istediğimiz davranışları sergilediğinde gösteremeyiz. O bir birey bizler dünyaya getirmiş olsak bile o biz değil ve bizim gibi hareket etmek zorunda değildir.

Bu dönemde karşı karşıya olduğumuz en önemli sorunlardan biri internet ve çocukların hayranlıkla takip ettiği sanatçılar ve youtuberlara olan bağımlılıklarıdır. Okul döneminde ders çalışması gerekirken internete olan düşkünlüğü her ebeveyni zorlayabilir. Başlarda tüm teknolojik aletleri elinden almanın çözüm olduğunu düşünebiliriz.

Ergen çocuk ile iletişim

"Ders çalışmalısın bu internet düşkünlüğü seni derslerinden uzaklaştırıyor" diyebiliriz. Sonuç ne olur sizce? Tabi ki hüsran çünkü arkadaşlarının telefon ve tabletlerinden kaldığı yerden devam edebilir. Böylece arkadaşlarıyla geçirdiği vakit evde koltukta internet başında geçirdiği vakitle eş değer olur. Yani bu çözüm sandığımız yaptırım işe yaramayabilir. O zaman çocuklarımıza farklı bir ilgi alanı oluşturmayı denemeye karar verebiliriz. Ortak bir kararla hangi spor alanına ilgi duyduğunu birlikte keşfedebilirsiniz. (Basketbol voleybol yüzme vs.) Bu işe yarar mı peki? Evet, büyük ölçüde işe yarayabilir. Ama her anını bir şeylerle dolduramayacağımızı, onun yorulmayan bir makine olmadığını da düşünmeliyiz. Çok yormakta işe yaramayacaktır. Bir sonraki çözüm sizin telefonlarınızı daha az elinize almanız, sosyal medya hesaplarınızdan uzak kalmanız ya da hesaplarınızı tamamen kapatmanız olabilir. Çünkü siz çocuğunuzun rol modelisiniz. Elinize daha az telefon almaya başladığınızda bu durum çocuğunuzun dikkatini çekmeye başlayacaktır. Aslında bizler de farkında olmadan birer internet bağımlısı gibi yaşıyor, ondan beklediğimizi kısıtlamaları kendimize uygulamıyoruz. Oysaki çocuklarımız gördüklerini bir kayıt cihazı gibi kaydediyor ve bizleri örnek alıyor. Unutmayın çocuklarımız ihmale gelmez.

Çocuklarımızla geçirebileceğimiz vakitleri iyi değerlendirmeliyiz. Çok yoğun iş hayatlarımız olabilir bu durumda çocuğumuzla randevulaşabiliriz ve mutlaka bu randevu saatlerine sadık hareket etmeliyiz. Bu aramızdaki güveni de olumlu yönde etkileyecektir. Kaliteli vakit yaratmaya çalışmalıyız. Birlikte çok sıkılmayacağı şekilde kitap okuma saatleri yapabilir, hafta sonu piknik organize edebilir ortak ilgi alanları belirleyebiliriz. Birlikte futbol maçı izleyebilir, bowling oynayabilir, sinemaya, tiyatroya, alışverişe gidebiliriz. Çocuklarımızın ilgi alanlarını gözlemlemeliyiz ve bu süreçte ona ayırdığımız vakitlere sadık kalmalıyız. Gelişimini tamamlayacağı sürede ilgi ve verdiğimiz güven ilk önceliğimiz olmalıdır. Birlikte geçirmiş olduğumuz vakit onu daha iyi analiz etmemizi sağlayacaktır. Böylece onun hakkında daha fazla bilgi edinebilir doğru yönlendirebiliriz. Ayrıca bu dönemde çocuğumuzda bizim sınırlarımızı öğrenerek uyum sağlamaya alışacaktır.

Unutmayalım ebeveynlerinden uzak çocuklar rol modellerini çevrelerinden edinecek bu da onları alıştığı hayattan, aile olgusundan uzaklaşmasına sebep olacaktır.

Ergenlik, insandaki en kötü ve en iyi dürtülerin birbiriyle savaştığı ve kişiyi ele geçirmeye çalıştığı dönemdir.
Granville Stanley Hall

Uzman Klinik Psikolog Nilgün Hasan Dereköy